TomRes

A novel and integrated approach to increase multiple and combined stress tolerance in plants using tomato as a model

Σκοπός του προγράμματος

Ο βασικός σκοπός του προγράμματος είναι η αύξηση της ανοχής της τομάτας σε συνδυασμένη καταπόνηση νερού και θρεπτικών στοιχείων βελτιστοποιώντας την αποδοτικότητα χρήσης νερού και θρεπτικών μέσω:

  1. Του σχεδιασμού και της δοκιμής στον αγρό (υπαίθρια ή υπό κάλυψη) συνδυασμών γενοτύπων.
  2. Της μελέτης των μηχανισμών ανταπόκρισης των εν λόγω γενοτύπων στην ανταπόκριση της καταπόνησης
  3. Της εφαρμογής κατάλληλων γεωργικών πρακτικών που θα οδηγήσουν στην αύξηση της ανοχής στην καταπόνηση

Το πρόβλημα προς επίλυση

Η κατανάλωση νερού στην γεωργία είναι ιδιαίτερα σημαντική αφού το μεγαλύτερο ποσοστό των υδατικών πόρων του πλανήτη χρησιμοποιούνται για την άρδευση των καλλιεργειών. Παρόλο που οι ανάγκες σε νερό άρδευσης έχουν μειωθεί στις βόρειες Ευρωπαϊκές χώρες, το ίδιο δεν συμβαίνει στις Νότιες Ευρωπαϊκές όπου μάλιστα, λόγω της κλιματικής αλλαγής, εκτιμάται ότι οι βροχοπτώσεις θα μειωθούν και θα οδηγήσουν στην έλλειψη νερού για τις περισσότερες χώρες της Μεσογείου. Ταυτόχρονα, η άρδευση αποτελεί πηγή και άλλων ανησυχιών όπως η εξάντληση των υπογείων υδάτων, η διάβρωση και η αύξηση της αλατότητας στα εδάφη. Από την άλλη πλευρά, οι ανάγκες σε λιπάσματα που περιέχουν άζωτο και φώσφορο αυξάνονται με τον χρόνο, ενώ η παράλληλα μειώνονται τα αποθέματα.

Η επιλογή του φυτού της τομάτας

Η τομάτα είναι ένα πολύ διαδεδομένο λαχανικό, όσον αφορά την καλλιέργειά του. Καταναλώνεται σε μεγάλες ποσότητες (20 Kg νωπής ή επεξεργασμένης τομάτας καταναλώνονται ετησίως ανά άτομο στην Ευρώπη), είναι πλούσια σε καροτενοϊδή, συνεισφέροντας επίσης ιδιαίτερα στην διαιτητική πρόσληψη αντιοξειδωτικών. Ως φυτό απαιτεί αυξημένες ποσότητες νερού και λιπασμάτων για να αναπτυχθεί και έως τώρα δεν είχαν καταγραφεί ποικιλίες με ανοχή στις συγκεκριμένες καταπονήσεις. Αποτελεί, επιπλέον, ένα «φυτό μοντέλο» επιστημονικά αφού έχει μελετηθεί περισσότερο από όλα τα άλλα λαχανικά με πλήθος εργασιών. Αποτελέσματα μελετών όσον αφορά το φυτό της τομάτας μπορούν να αποτελέσουν επίσης την βάση για την μεταφορά της γνώσης και σε άλλες παρόμοιες ή μη καλλιέργειες λαχανικών.

Στόχοι του προγράμματος

Το πρόγραμμα TOMRES θα προσφέρει μια πληθώρα γνώσεων σε πολλούς τομείς της καλλιέργειας των λαχανικών. Κατ’ αρχήν θα προσδιοριστούν οι ποικιλίες τομάτας οι οποίες παρουσιάζουν αυξημένη ανοχή στην συνδυασμένη καταπόνηση νερού και θρεπτικών στοιχείων, οι οποίες θα έχουν δοκιμαστεί σε διαφορετικές εδαφοκλιματικές συνθήκες, ενώ παράλληλα θα διασφαλίζουν την ποιότητα των καρπών και την ανθεκτικότητα τους σε άλλους εχθρούς και ασθένειες. Οι ποικιλίες αυτές θα μελετηθούν περεταίρω για τους μηχανισμούς αντίδρασης στις συγκεκριμένες καταπονήσεις, επιβεβαιώνοντας τον ρόλο των φυτορμονών, τις επιδράσεις του ριζικού συστήματος (αρχιτεκτονική ριζικού συστήματος, ανταπόκριση στις συμβιωτικές σχέσεις με μικροοργανισμούς) και προσδιορίζοντας το υπόβαθρο σε επίπεδο γενετικής που προσφέρουν οι ποικιλίες αυτές για να αντεπεξέρχονται στις καταπονήσεις. Με τις γεωργικές πρακτικές που θα δοκιμαστούν (όπως λ.χ. η αμειψισπορά ή η χρήση βιοδιεγερτών και γαιοσκωλήκων), θα προκύψουν αποτελέσματα για να προσδιοριστεί με ποιους τρόπους μπορούν να μειωθούν οι συγκεκριμένες εισροές νερού και λιπασμάτων στις καλλιέργειες. Με όλα τα παραπάνω αποτελέσματα θα γίνει πλέον σαφές ποιος είναι ο καταλληλότερος συνδυασμός τεχνικών που θα επιφέρει το βέλτιστο αποτέλεσμα στις διαφορετικές συνθήκες τόσο στην βιολογική όσο και στην συμβατική γεωργία. Τέλος οι δοκιμές που θα γίνουν σε επίπεδο αγρού με την συμμετοχή των αγροτών καθώς και οι ενημερώσεις που θα πραγματοποιηθούν για τις νέες τεχνικές και εφαρμογές καθώς και για την οικονομικότητα τους θα προσφέρουν γνώση και εμπειρία στους αγρότες τους επιστήμονες, τις εταιρείες αλλά και στους ανθρώπους και την κοινωνία και έτσι θα επέλθει το αποτέλεσμα της μείωσης κατανάλωσης νερού για άρδευση και λιπασμάτων

Το Πρόγραμμα TOMRES  και το εργαστήριό Κηπευτικών Καλλιεργειών

 

Το εργαστήριο Κηπευτικών Καλλιεργειών θα πραγματοποιήσει μελέτες σε γεωργικές πρακτικές που ενδέχεται να αυξήσουν την ανοχή των φυτών όπως η αμειψισπορά, ο εμβολιασμός σε ανθεκτικά υποκείμενα, η χρήση βιοδιεγερτών κ.α. Το εργαστήριο επίσης θα πραγματοποιήσει μελέτες σε συνθήκες αγρού, συνεργαζόμενο με τοπικούς αγρότες και θα διοργανώσει επίσης και σεμινάρια ενημέρωσες και εκπαίδευσης των αγροτών.

Σημαντική συνεισφορά του προγράμματος αποτελεί και το γεγονός ότι στην χρηματοδότηση συμπεριλαμβάνεται το κόστος για την αλλαγή των υλικών κάλυψης και την τοποθέτηση εξοπλισμού για το πλαστικό θερμοκήπιο των Κηπευτικών Καλλιεργειών που ευρίσκεται εντός του Πανεπιστημίου στον Αγρό της λαχανοκομίας.

 

 

Τα πακέτα εργασίας

Το πρόγραμμα χωρίζεται σε 7 πακέτα εργασίας (Work Package ,WP). Στο 1ο πακέτο θα προσδιοριστούν οι ποικιλίες τομάτας οι οποίες έχουν ανοχή στο συνδυασμό των παραγόντων καταπόνησης, ενώ στο 2ο  πακέτο θα μελετηθεί με ποιους μηχανισμούς ανταποκρίνονται οι εν λόγω ποικιλίες για να ανταπεξέλθουν στην καταπόνηση. Στο 3ο πακέτο θα μελετηθούν ποιες γεωργικές πρακτικές μπορούν να εφαρμοστούν σε μια καλλιέργεια για να μειωθούν οι παράγοντες καταπόνησης ή να αυξηθεί η ανοχή στην καταπόνηση από πλευράς φυτών. Τα αποτελέσματα των τριών πρώτων πακέτων επεξεργάζονται στην συνέχεια από το 4ο πακέτο ώστε οι κατάλληλες ποικιλίες να συνδυαστούν με τις κατάλληλες γεωργικές πρακτικές με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν τυπικές διαδικασίες που θα μπορούν να εφαρμόζονται και να επιφέρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα. Κατά το πακέτο εργασίας 5 οι δοκιμές μεταφέρονται στον αγρό σε διαφορετικές εδαφοκλιματικές συνθήκες και σε διαφορετικά συστήματα καλλιέργειας ώστε να εξακριβωθεί η αποτελεσματικότητα τους στην πράξη. Τέλος τα πακέτα εργασίας 6 και 7 αφορούν την διαχείριση των αποτελεσμάτων, την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας και την οικονομικότητας των μεθόδων, τις ανάγκες σε νέες έρευνες που θα χρειαστεί να ακολουθήσουν και την διάδοση της γνώσης στους σχετικούς φορείς, τους αγρότες και την κοινωνία.

Το Εργαστήριο Κηπευτικών Καλλιεργειών συμμετέχει στο 3ο, 4ο και 5ο πακέτο εργασίας. Άλλα εργαστήρια που συμμετέχουν στο πρόγραμμα είναι το εργαστήριο Μικροβιολογίας και το εργαστήριο Φαρμακολογίας όπου θα πραγματοποιήσουν μελέτες και αναλύσεις που αφορούν το πακέτο εργασίας

 

Οι συμμετέχοντες-εταίροι του προγράμματος

Στο πρόγραμμα συμμετέχουν πολλοί φορείς του εξωτερικού με διαφορετικά αντικείμενα και αρμοδιότητες. Συμμετέχουν ερευνητικά κέντρα (όπως είναι για παράδειγμα το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών), ενώσεις παραγωγών, εταιρείες, οργανισμοί σχετικοί είτε με την αγροτική παραγωγή, είτε με την υποστήριξη σε θέματα οργάνωσης, την χάραξη πολιτικής, την ενημέρωση κ.α.

Δείτε περισσότερες πληροφορίες στην επίσημη ιστοσελίδα του προγράμματος

Νέα και Ανακοινώσεις

Νέες προσεγγίσεις για βιώσιμη καλλιέργεια τομάτας στο θερμοκήπιο(Πρέβεζα)

Το Εργαστήριο Κηπευτικών Καλλιεργειών του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών και η ΔΑΟΚ Πρέβεζας και η GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕIN, υπό την αιγίδα του Ευρωπαϊκού ερευνητικού προγράμματος ‘TOMRES’, σας προσκαλούν στην ημερίδα που διοργανώνουν την Παρασκευή 3 Μαίου 2019 και ώρα 9:30...

Συμβολή στην αντιμετώπιση της αβιοτικής καταπόνησης σε καλλιέργειες τομάτας στην εποχή της κλιματικής αλλαγής (Ημερίδα)

Το Εργαστήριο Κηπευτικών Καλλιεργειών του Γ.Π.Α σας προσκαλεί στην ημερίδα που διοργανώνει, σε συνεργασία με ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα ‘TOMRES’, την Παρασκευή 1η Μαρτίου 2019 και ώρα 9:00 π.μ. στην Αίθουσα Πολλαπλών Χρήσεων που βρίσκεται στο 2' όροφο του...